Təkrarlanan fəsillər və təkrarlanan talelər

        

Kim Ki dukun rejissor təhsilinin olmadığını və rəssamlıqdan rejissorluğa keçid etdiyini oxudum o gün. Ümumiyyətlə, bu gün iyulun iyirmi beşidir. Öyrəşmək məcburiyyətində olmadığımı və almamağı kəşf etmişəm. Qışda qalacağım postda bu, çətin ki alına, amma hələlik taborda bunu babat bacarıram. Bir neçə gün qabaq başda adını çəkdiyim rejissorun üçüncü filminə baxdım. Yenə bizim üçün qeyri-adi görünən, nə qədər düşünsək də, ağlımıza gəlməyəcək bir mövzu işlənilib. 

Kim Ki duk adətən məhz bu tip mövzuları seçir, filmini çəkir və bizim üçün normalda qeyri-adi gələcək həmin mövzu artıq qəbul edilir. Filmlərinin əksər hallarda səssiz bir fonda cərəyan etməsi belə, filmə marağı azaltmır. Kim Ki duk səssiz sevməyin mümkün olduğunu göstərir, səssiz sevilməyin mümkünlüyünü isbatlayır. Bundan qabaqkı “Boş ev” və “Pieta” filmlərində etdiyi kimi. Bu film isə suların ortasındakı bir evdə cərəyan edir.

Yaşlı bir rahib və balaca bir uşaq... Daima ibadət edirlər, meşədən müalicəvi otlar toplayırlar və gölə açılan qapıdan keçərək qayıqlarıyla evə qayıdırlar. Həyat onlar üçün bu cür işlərdən ibarətdir. Amma adamın beynində sual yaranır o uşağın hardan peyda olması haqda. Dəqiqələr keçir, suallar isə getdikcə artır. Filmin gedişatı dəyişməyə başlayır. Rahibin evinə müalicə məqsədilə bir gün bir qız gətirilir. Qız və anası da yaşlı rahibin qayığıyla həmin qapıdan keçərək buraya gəlir. Çox keçmir ki, qız artıq böyüyüb cavan oğlan olan uşağın ehtirasını oyadır.

“Sən sevmirsən, sadəcə sahiblənmə duyğusuyla tanış oldun və bu, bərabərində öldürmək istəyini də gətirəcək” – deyirhadisədən xəbər tutan qoca rahib cavan oğlana. Çünki qız və oğlanın sevgilərinin, sevişməyinin üstü açılıb və gənc rahib qızın orda qalması üçün qocaya yalvarır. Ancaq baş tutan iş deyil, qoca qızı qayığa mindirib qapının arxasında düşürür.

Bu həmin qapıdır ki, qayığa minmək üçün və əksinə göldən gələndə quruya çıxmaq üçün mütləq o qapıdan keçilməlidir.  Qız gedir, gənc rahib dayana bilmir və qaçır. Qoca hər şeydən xəbərdardır, amma mane olmur. Həvvanın Adəmi günaha sürükləməsi kimi, qız da gənc rahibi günaha sürükləyir, amma günah hələ qarşıdadır, gənc rahib isə bundan xəbərsizdir.

Və bir gün qoca ərzağını bükdüyü qəzetdə kişinin arvadını öldürdüyünü və qaçdığını oxuyur. Bu, həmin gənc rahibdir. Qoca haqlı idi. Öldürmə istəyi özünü göstərmişdi. Gənc rahibin artıq gələcək tək bir yeri var, o da məhz bu yerdir. Gənc rahib gəlir, qoca ona içindəki kinini tökməyə kömək edir, amma qanundan qaçmasına şərait yaratmır. Həbsdən sonra artıq ortayaşlı rahib yenidən evə qayıdır. Qoca artıq yoxdur, sadəcə qocanın intiharı barədə dəlillər var. Və bir gün bir qadın peyda olur. Səssizcə gəlir, dua edir və qucağındakı körpəsini məbəddə buraxaraq ordan çıxır. Uşaq həm də filmin başındakı uşağın buraya necə gəlib düşməsi barədə düşüncələrdə açar rolunu oynayır. Günahların qüsurlu dövranıdır davam edən.

Filmin yenə yarıdan çoxunda danışıq, dialoqlar yoxdur, ya küləyin səsi, ya da gölün səsi eşidilir, ya da ibadət ritualları. Amma bu səssizlik filmə əsla kölgə salmır, əksinə başda dediyim kimi, səssiz hiss etməyi öyrədir. Səsli filmləri sevənlər üçün bu filmdən sıxılmağa səbəblər çoxdur, hətta yarıda, ya da elə ən başlarda komputeri söndürə də bilərlər, amma filmdəki o səssizliyin sehri adamı öz ağuşuna elə alır ki, dəqiqələrin necə keçməsindən xəbərin belə olmur. Sevginin oxuduğumuz savab, gözəllik və xoşbəxtlik tərəflərindən başqa, bir də günaha sürükləməsini göstərir. Çünki sevgi təkcə gözəllik, xoşbəxtlik deyil, həm də qısqanclıqdır, bir müddətdən sonra bezməkdir. Eynən cavan rahibdən bezən qadın və onu sevməsi üçün yalvaran, axırda qısqanclığına yenilən, qadını öldürən gənc rahibin dramında olduğu kimi. Halbuki, o, qocanın yanından nə böyük ümidlərlə, sevinc və həyəcanla qaçmışdı. Qarşıda onu gözləyən fəlakətləri heç ağlına belə gtirmədən. Bəlkə də boğazına daş bağladığı balığın, ilanın, qurbağanın çəkdiyi əzabları çəkirdi. Axı qoca demişdi ona.

Demişdi əgər o heyvanlardan hansısa biri ölsə, onun da həyatı belə əzablı keçəcək.

Filmdən mənim özümün çıxardığım nəticələrdən biri insanın günahlardan qaça bilməməsi oldu. Günahsız yaşamaq üçün mütləq ya dörd divar arasına məhkum etməlisən özünü. Ya da ki, rahiblərin etdiyini. Suların ortasında bir məbədə sığınmalısan. Ömrünü ancaq ibadətə həsr etməlisən ki, günahlar yaxınına düşə bilməsin. Ancaq günah işləmədən kim bunu bacara bilər ki? Kim sonsuz yaşamaq ehtirasını bir tərəfə atıb elə ən başından özünü hər şeydən məhrum edə bilər?